Otizm mi Başka Bir Gelişimsel Bozukluk mu Nasıl Anlarım?

          Erken gelişim döneminde çocukların davranışlarını doğru anlayabilmek, tanımak ve yorumlamak çok önemlidir. Çocuk doğumundan bugüne kadar çevreyle etkileşim halindedir. Başlangıçta sözel olmayan, jest ve mimiklere dayanan bir iletişim vardır.  Örneğin; bebeğinize doğru eğilip yüzünüzde gülümseme ile ses çıkarırsanız o da iletişime cevap verip göz teması kuracak ve gülecektir. İşte tam bu noktada, karşılıklı iletişim konusunda sorunlar fark edildiğinde ailenin gözlemi büyük önem taşımaktadır. Teknolojinin gelişmesi ile birlikte çoğu aile herhangi bir sorunla karşılaştığında internete başvurmakta ve maalesef bilgi kirliliğinden ötürü çocuktaki belirtilerin neyi gösterdiğini anlamakta zorluk çekmektedir. Bu yazıda otizmi diğer gelişimsel bozukluklardan (asperger, rett sendromu, tanımlanmamış yaygın gelişimsel bozukluklar gibi) ve dikkat eksikliğinden nasıl ayırabileceğinize dair bilgiler bulabileceksiniz.

Çocuğunuzun Otizm İşaretleri Gösterdiğini Nasıl Anlarsınız?

            Problemleri tespit edebilmek için kendinize şu soruları sorunuz:
1)      Çocuk ebeveyn ya da bakıcı ile yakınlık kurmakta güçlük çekiyor mu ve bu kişileri yanında istiyor mu?
2)      Çocuk jest ve mimiklerle iletişim kurabiliyor; gülümseme, kaş çatma, kafasını sağa sola sallama ve diğer bazı hareketleri tutarlı bir şekilde kullanabiliyor mu?
3)      Çocuk kelimeleri kullanmaya başladıysa; onları anlamlı bir şekilde kullanabiliyor mu? Kullanabiliyorsa cümle duygu içeriyor mu? Örneğin; “Anne seni seviyorum” cümlesi duygu içerirken “Bu bir masa” cümlesi nesne tanımlamasıdır.

             Bu üç temel soru ile çocuğun otistik bozukluk yelpazesindeki işaretleri gösterdiğine kanaat getirebiliriz. Bu üç belirti dışında kalan tüm belirtiler ikincil semptom olarak adlandırılır ve bizi direkt otizme götürmez. Çünkü bu üç temel problem dışındaki problemler başka diğer bozukluklarda da görülebilir. Örneğin; dokunma ve sese karşı aşırı duyarlı olmak birçok bozuklukta ortak olarak görülen bir problemdir.

            Otizm ile karıştırılan bir başka bozukluk ise dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğudur. Bu noktada da dikkat edilmesi gereken durum otizm spektruma sahip çocukların çoğunun dikkat eksikliği ve hiperaktivite yaşıyor olduklarıdır. Çocuk hem yukarıdaki üç temel (yakınlık kurma, iletişime geçme, duygu içerikli cümle kurma) konuda sıkıntı yaşıyor hem de dikkati dağınık ve aşırı dürtüsel olabilir. Ancak üç temel konuda sıkıntı yaşamayan, dikkati dağınık ve dürtüsel bir çocuk için dehb düşünülmelidir. Bilmemiz gereken şey; her dikkat eksikliği ve hiperaktivite yaşayan çocukta otizm görülmediğidir.

               Türkiye’de çocuklara tanı koyma yaklaşık olarak 4 yaşı bulmaktadır. Bu sayı bize erken tanı ve müdahale konusunda daha bilinçli ve dikkatli olmamız gerektiğini söylemektedir. Çünkü 4 yaşına gelmiş bir çocuk, beyninin en hızlı işlediği ilk yıllarını eğitimsiz geçirmiş olmaktadır. Zaman kaybı çocuğun gelişimini olumsuz yönde etkilemektedir. Bu olumsuz etkiler bize erken tanı ve müdahalenin önemini vurgulamaktadır. Çocuğunuzla ilgili bir sorun hissettiğinizde lütfen geç olmadan psikolog, psikiyatr gibi profesyonellere başvurun ve unutmayın ki çocuklarınızı en iyi tanıyan ve gözlemleyen sizlersiniz. Siz bir sorun olduğunu hissediyorsanız kaygılarınızı bir profesyonele danışmaktan çekinmeyiniz.